Historia harcerstwa na Kujawach i Pomorzu
Wkrótce po tym jak we Lwowie, Krakowie i Warszawie zaczęły powstawać pierwsze polskie drużyny skautowe ruch ten pojawił się na Pomorzu i Kujawach.
Nielegalne, bo zaborcze, niemieckie władze nie zgadzały się na rozwój polskich organizacji, korzystały z bogatego doświadczenia XIX-wiecznych tajnych organizacji samokształceniowych. Walcząc z germanizacją młodzi Polacy uczyli się w nich, zabronionego w szkołach, ojczystego języka, polskiej literatury i historii. Organizowano też wycieczki do Krakowa, Lwowa by poznawać pamiątki polskiej historii, zwłaszcza, że władze austriackie zapewniały Polakom sporą autonomię.
W ten sposób uczestnicy wypraw do Galicji zapoznawali się nie tylko z działalnością Drużyn Strzeleckich (z których wkrótce powstaną Legiony Piłsudskiego), ale także rodzącym się ruchem skautowym.
Po powrocie tworzyli, od 1911 roku, na miejscu tajne zastępy skautów. Wykrycie ich działalności przez policję pruską zaprowadziłoby ich do więzienia, dlatego zbiórki odbywały się w ustronnych miejscach, najczęściej w lesie. Ćwiczono: marsze według mapy, musztrę, patrolowanie, czy chwytanie jeńca. Spotkania kończono odśpiewaniem „Roty” lub „Mazurka Dąbrowskiego”.
Pierwsze drużyny powstały w Chełmnie, Strzelnie (1912), Nakle i Inowrocławiu (1913), Pakości i Barcinie (1916), Bydgoszczy, Toruniu, Janowcu i Mogilnie (1917).
Wielu skautów, późniejszych harcerzy, z Kujaw i Pomorza walczyło w powstaniu wielkopolskim, w wojnie z bolszewikami w 1920 r. 20 lat później tworzyli zręby konspiracji w ramach Szarych Szeregów i Armii Krajowej. Wielu przypłaciło to życiem zakatowanych w niemieckich więzieniach oraz obozach koncentracyjnych.
Ci co przeżyli, po 1945 roku, odbudowywali harcerstwo. Jednak czasy stalinowskie sprawiły, że część z nich trafiła do więzień, inni zaprzestali działalności. Dopiero po 1956 roku harcerstwo na Kujawach i Pomorzu zaczyna powoli wracać do swoich korzeni.
Obecnie, działająca na terenie naszego województwa, Chorągiew Kujawsko-Pomorska im. Mikołaja Kopernika Związku Harcerstwa Polskiego liczy ponad 6 tys. członków, zrzeszonych w 22 hufcach.
- Hufiec im. Ziemi Kujawskiej, Aleksandrów Kujawski;
- Hufiec im. Ziemi Michałowskiej, Brodnica;
- Hufiec Bydgoszcz-Miasto im. Bojowników o Wolność i Postęp Społeczny;
- Hufiec im. Antoniego Depczyńskiego, Chełmża;
- Hufiec Chojnice;
- Hufiec Golub-Dobrzyń;
- Hufiec Grudziądz;
- Hufiec im. Aleksandra Kamińskiego, Inowrocław;
- Hufiec im. hm. Jana Persze, Jabłonowo Pomorskie;
- Hufiec Kijewo Królewskie;
- Hufiec Koronowo;
- Hufiec im. Jana Kilińskiego, Mogilno;
- Hufiec im. Powstańców Wielkopolskich, Nakło;
- Hufiec im. Bohaterów Września 1939 r., Nowe Miasto Lubawskie;
- Hufiec Pałuki, Łabiszyn;
- Hufiec Rypin;
- Hufiec Solec Kujawski;
- Hufiec Świecie;
- Hufiec im. Mikołaja Kopernika, Toruń;
- Hufiec im. Bohaterów Walk o Wolność Ziemi Tucholskiej, Tuchola;
- Hufiec Powiatu Włocławskiego;
- Hufiec Włocławek.
Więcej: https://kp.zhp.pl/
Okręg Kujawsko Pomorski Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej skupia ponad 600 zuchów, harcerek i harcerzy, którzy działają w Toruniu, Bydgoszczy, Inowrocławiu, Włocławku, Ciechocinku, Aleksandrowie Kujawskim, Lubiczu.
Okręg składa się z dwóch Chorągwi: Kujawsko-Pomorska Chorągiew Harcerek „Sól ziemi” oraz Kujawsko-Pomorska Chorągiew Harcerzy.
W skład Chorągwi Harcerek wchodzą hufce: Bydgoski Hufiec Harcerek „Jutrzenka”, Toruński Hufiec Zuchów i Harcerek „Katarzynki”, Kujawski Związek Drużyn Harcerek „Posag”, a Chorągiew Harcerzy tworzą hufce: Bydgoski Hufiec Harcerzy i Kujawski Hufiec Harcerzy.
Więcej: https://www.zhr.pl/kontakt/regiony/okreg-kujawsko-pomorski/