Zachować pamięć o ofiarach Holokaustu – seminarium w KPCEN we Włocławku
W rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz- Birkenau Organizacja Narodów Zjednoczonych ustanowiła 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
KL Auschwitz-Birkenau stał się dla świata symbolem terroru, ludobójstwa i Szoah. Utworzony został przez nazistów w 1940 roku na przedmieściach Oświęcimia, włączonego wcześniej do Trzeciej Rzeszy i stał się miejscem wymordowania około 1 miliona osób pochodzenia żydowskiego oraz ponad 100 tysięcy osób innych narodowości- Polaków, Romów, jeńców radzieckich. W czasie II wojny światowej śmierć poniosło 18 milionów ludzi, a 6 milionów z nich to europejscy Żydzi. Zagłada Żydów to przesiedlenia, obozy koncentracyjne i obozy pracy, getta, akcje polowania na szukających schronienia, rozstrzeliwanie, komory gazowe, krematoria. 27 stycznia 1945 roku obóz Auschwitz-Birkenau wyzwolili żołnierze 1. Frontu Ukraińskiego.
W 75. rocznicę wyzwolenia Auschwitz- Birkenau pracownicy Kujawsko- Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli we Włocławku oddali hołd ofiarom Holokaustu, składając kwiaty pod Obeliskiem Pamięci Getta Żydowskiego we Włocławku. Obelisk wraz z tablicą został postawiony w 2001 roku na terenie obecnie funkcjonującego Zespołu Szkół Budowlanych. Ocenia się, że przez 16 miesięcy istnienia getta zamordowano tam ok. 200 osób. Potem stopniowo wywieziono kilka tysięcy ludzi do Łodzi, obozów pracy i niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem, gdzie niemal wszystkich uśmiercono. Likwidacja włocławskiego getta nastąpiła w końcu kwietnia 1942 roku.
Po złożeniu kwiatów wspólnie z nauczycielami i uczniami ZSB oraz Dyrekcją Miejskiej Biblioteki Publicznej we Włocławku przypominaliśmy okrutną historię podczas zorganizowanego tego dnia seminarium Zachować pamięć o ofiarach Holokaustu. Cennym źródłem wiedzy o społeczności, której już nie ma jest publikacja Mirosławy Stojak „Utkane sercem włocławskim Żydom” (2015), a także strona www.zydzi.wloclawek.pl, którą pisarka i poetka prowadzi razem z Tomaszem Popowskim.
Świadectwem bólu i cierpienia ludzi, ich duchowego i intelektualnego oporu jest Archiwum Ringelbluma – dokumenty, listy, relacje świadków, opisy codziennej grozy i walki o przeżycie w getcie warszawskim. W trakcie pracy przy ukrywaniu Archiwum, Dawid Graber pisał:
Jedna z sąsiednich ulic jest już zablokowana. Nastroje są straszne. Spodziewamy się najgorszego. Spieszymy się. […] Do widzenia. Żebyśmy tylko zdążyli zakopać… […] To, czego nie mogliśmy wykrzyczeć przed światem, zakopaliśmy w ziemi. (Poniedziałek, 3 sierpnia [1942], 4 po południu).
O konspiracyjnym archiwum opowiada polsko- amerykański film Roberty Grossman Kto napisze naszą historię z Piotrem Głowackim jako Emanuelem Ringelblumem. Od 1999 roku Archiwum znajduje się na liście UNESCO „Pamięć świata”.
Jednym z poetów warszawskiego getta był Władysław Szlengel- autor tekstów popularnych utworów międzywojnia. W 2018 roku swoją premierę miał poruszający spektakl telewizji Okno na tamtą stronę w reżyserii Artura Hofmana do tekstów Szlengla. Jego wiersze przetrwały w Archiwum Ringlelbluma, by opowiedzieć następnym pokoleniom tragiczną historię ludzkiego istnienia…
Przeszłość przybliżają również zbiory Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Kolekcja spełnia swą edukacyjno-historyczną i kulturotwórczą rolę poprzez wystawy stałe i czasowe czy katalog on-line Centralną Bazę Judaików, wskazując jednocześnie drogi ku przyszłości. Wymiar zbrodni Holokaustu przekracza granice ludzkiej wyobraźni, dlatego Pamięć o Szoah jest jedną z najważniejszych wartości europejskich. Edukacja, przeciwdziałanie rasizmowi, ksenofobii i antysemityzmowi budują pojednanie i pokój. Szanujmy demokrację, praworządność i godność każdego człowieka, aby nigdy więcej nie dopuścić do takich przerażających wydarzeń.
http://www.jhi.pl/wystawy/wystawa-stala
https://zdaniemszota.pl/2565-wiersz-na-dobra-noc-wladyslaw-szlengel-okno-na-tamta-strone
https://www.polin.pl/pl/zbiory
Dorota Łańcucka